• Home
  • >
  • Monumenten
  • >
  • Februaristaking
19

Februaristaking

Staakt!!! Staakt!!! Staakt!!! luidt de oproep die op 25 februari 1941 in Amsterdam wordt verspreid. Staken uit protest tegen de Jodenvervolging. Een dag later breidt de staking zich uit naar de Zaanstreek. Vanuit de gehele streek trekken stakers in optocht naar de Dam in Zaandam. De Duitsers reageren woedend. Vanuit overvalwagens schieten Duitse militairen op de demonstrerende stakers. Daarbij wordt de twintigjarige slagersknecht Jan Keijzer gedood.

Het monument staat op de Wilhelminabrug vlakbij het Zaantheater.


In gesprek met getuigen

Bep Koeman-Westmijze (1915)

Bep Koeman-Westmijze (1915)

"We hadden buren die waren Jood. Je wist niet wat er echt gebeurde, dat het zo erg was besefte je niet. Ik weet nog dat we naar de geheime zender luisterden, er werd verteld dat er in Polen mensen in busjes werden vervoerd, en dan werden ze in bussen vergast. De Russen deden oorlogspropaganda. Dus dan zal de tegenpartij dat ook wel doen. We wisten niet dat het echt gebeurde. "

Chris Kabel (1928)

Chris Kabel (1928)

"Het was een bijzondere dag die eindigde in een verschrikkelijke dissonant. Op 26 februari had ik het gevoel: we doen er zelf iets aan. Mensen kwamen de deur uit, ze waren laaiend op die lui en namen het heft in eigen hand. We gingen allen naar de Dam. Het werd toch druk daar! De sfeer was bijzonder en uitbundig. De mensen wisten niet goed wat ze er mee aan moesten. "

Wim Nieuwenhuijse (1938)

Wim Nieuwenhuijse (1938)

"Bij ons werden huiszoekingen gedaan. Door de activiteiten van vader en moeder. De Grune Polizei was heel leuk en aardig. Daar moesten wij als kinderen bij zijn, met mijn broertje erbij. In de hoop dat wij misschien iets vertelden. Maar wij waren zo geprogrammeerd, dat die moffen bij ons geen goed woord uit de mond konden krijgen. Dat probeerden ze dan met chocola te geven. Maar wij weigerden zelfs chocola. "

Dirk May (1913)

Dirk May (1913)

"Mijn baas zei denk om de consequenties. Ik wist wel dat er misschien consequenties aan verbonden waren. Maar ik voelde dat ik dat moet doen. Ik had een chef aan het gasbedrijf, die was getrouwd met een Joodse vrouw en die mocht omdat ze een half Joods gezin waren, niet meer in gemeentedienst. Die werd ontslagen. Dat vond ik zo iets verschrikkelijks. Een prima man werd zomaar de straat opgestuurd."

Cor Brak (1922)

Cor Brak (1922)

"Het Zuideinde Wormerveer was één industrieterrein: Crok en Laan, oliefabriek De Toekomst, garage Zwart, de zeepfabriek van Jan Dekker. We gingen in colonne naar Wormer. Bij de Zaanbrug moest je tol betalen, 2 cent. We gingen voor het eerst zonder te betalen de brug over, de brugwachter zag het niet meer zitten. En bij die fabrieken langs: Lassie, de rijstpellerij van de Unie… sloten zich allemaal bij de staking aan."

Mart ten Wolde (1925)

Mart ten Wolde (1925)

"26 februari stond ik achter de draaibank bij machinefabriek Duyvis in Koog aan de Zaan. Rond 9 uur kwamen er opgewonden mensen bij de poort. Toen werd de fabrieksbel geluid. We hoorden dat er gestaakt werd. Ik was maar een 15-jarige meeloper en ging met de meute mee. In het centrum van Zaandam werd het behoorlijk druk. Er werd geschoten op de Dam en toen schoot iedereen alle kanten op."